Tản mạn: Thèm

Cái thèm xảy ra khi người ta không có cái mà người ta muốn. Theo lập luận này, lúc nào con người ta chẳng thèm, tuy thế có đôi lúc ta thấy thèm nhiều hơn những lúc khác.



Thèm được bận rộn và hết lòng với công việc mình yêu thích. Suốt mấy năm nay chỉ làm những việc, học những cái mà ta không có tình yêu với chúng. Lúc đầu còn tự thuyết phục (hay huyễn hoặc) bản thân rằng thì là mà... Rằng thì học mãi, làm mãi sẽ ổn thôi. Rằng thì học và làm những thứ này sẽ giúp ích cho sau này. Rằng thì phải quen sống với những ràng buộc của thực tế, mà sống suốt như thế từ lớp 1 cho đến giờ rồi có sao đâu. Nhưng cái thực tế mà ta nói tới - bao gồm tương lai, việc làm, hay cái gì tương tự thế - đều là những cái xa xôi, trong khi thực tế mà mắt nhìn thấy được, tay sờ thấy được, tai nghe thấy được, là ầm ầm những phản đối từ bản thân mình. Không tự ép mình được, cái gì thích thì kết quả tốt dù học lơ tơ mơ thôi, cái gì không thích thì có đầu tư gấp vài lần thời gian và công sức cũng không nhúc nhích lên được. Khốn nỗi cái không thích là cái chính, là ngành học đã chọn. Không rõ có bao nhiêu người cảm thấy bức bách vì mâu thuẫn giống thế, không rõ bao nhiêu trong số họ vượt được phản ứng do chính bản thân tạo ra.



Thèm rằng công việc mình yêu thích và hết lòng vì nó nuôi sống được mình. Điều này quan trọng lắm, vì đó là miếng cơm manh áo mà. Văn học Việt Nam thời 1930-45 thể hiện cảnh sống đau khổ của các nhà văn, nhà thơ khi hành nghề viết mà lòng luôn mặc cảm bởi bốn chữ "cơm, áo, gạo, tiền". Mình chẳng văn không thơ, nhưng cái thèm cũng giống như thế. Chưa đi làm thì thèm được đi làm, đi làm chịu để đế quốc - tư bản bóc lột thì lại thèm chút thời gian được là chính mình, được tung hê mọi cái nặng nề của việc công sở để hưởng thụ những đam mê nhẹ nhàng vốn là màu sắc của cuộc sống. Giá mà việc công sở là chính những đam mê ấy, giá mà những đam mê ấy giúp ta kiếm được bát cơm, mua được chiếc bút chì tốt - không yêu cầu suốt ngày gọt, mà gọt một lần là gãy vẹt cả đi, cầm được cái máy ảnh mà chụp một kiểu thôi đã ưng ý lắm rồi - không cần phải chèm chẹp tiếc vì tốc độ chụp quá chậm, để con ruồi mắt đỏ đẹp đẽ trên lá vội co chân bay đi mất... Bởi vì đơn giản lắm, "có thực mới vực được đạo", và khi lòng không yên ổn về một cuộc sống thực tế thiếu thốn ảm đạm, những đam mê trở thành xa xỉ.



Thèm học đàn. Chẳng hiểu cuộc sống nó cuốn ta đi thế nào, nhưng sao chưa bao giờ có thời gian để học đàn?! Dự định lập ra nhiều lắm, mà khi vào guồng quay thì cứ quay cuồng mãi, thời gian vùn vụt, cản trở này này chồng lấp chướng ngại kia, toàn những cái ngắn hạn trước mắt, và ước muốn dài hạn vẫn cứ xa vời. Quay lại những điều đã nói ở trên, có lẽ nó xa xỉ thật. Có bao giờ là muộn để học cái gì? Biết là đã "lỡ thì" để bắt đầu, nhưng hình như không có nghĩa là không thể.



Thèm giao lưu. Ấy thế mới lạ, cái thèm lại xuất phát từ một tính cách trầm. Do hoàn cảnh xô đẩy hay do thay đổi quan niệm mà bỗng dưng giao lưu trở thành một điều kiện cần. Gặp người chẳng nói được gì mấy theo bản tính, nhưng vẫn cần gặp. Nhiều khi đơn giản chỉ là nhìn thấy những khuôn mặt quen thuộc, nó nhắc nhở cho ta biết rằng ta thuộc về một nhóm của xã hội. Bỏ qua việc phân tích những lý thuyết về cái cần của Maslow, đây đơn giản có lẽ là tâm lý bầy đàn của con người, kể cả người sôi nổi lẫn kẻ hướng nội.



Ngẫm mãi rồi cuối cùng hiểu là con người ta cần những phút yên ắng giữa cuộc đời dồn dập. Vẫn là bệnh nghĩ lung quá, để tự làm mình mệt mỏi. Bây giờ thèm được không phải nghĩ gì, nhưng có ai cho rằng nghĩ là bản năng của con người, ép bản thân không được nghĩ là đi ngược lại lẽ thường? Có đến lúc nào đầu óc rỗng quá lại thèm được nghĩ không? Lại nghĩ... Lại thèm...